İnsanların birbirlerine hayır demekte ne kadar zorlandığını bir kez daha
deneyimledim. Ve sabah sayfalarımı yazarken birden aklımda şu soru belirdi:
Neden hayır demekte bu kadar zorlanıyoruz? Acaba hayır demek mi zor, yoksa
dedikten sonrası mı bizi kaygılandırıyor.
- Hayır dersem sevimsiz olurum
- Hayır dersem beni sevmez
- Hayır dersem tekrar benimle çalışmak istemez
- Hayır dersem benimle çatışmaya girer, şimdi kim uğraşacak!
Liste uzun...
Oysa kendimize hayır dememiz çok kolay, en çok da hayır yapamam diyoruz.
Örneğin iş yerinde bir sorun yaşıyoruz, yöneticimizle konuşmamız ve yaşadığımız
sorunu dile getirmemiz gerekiyor, kendimize ilk söylediğimiz "hayır olmaz,
yapamam çünkü..." oluyor.
Aslında hayır bir şeyi kabul etmediğimizi bildiren bir kelime. Belki de
bakmamız gereken neden kabul etmediğimiz. Peki bir şeyi neden kabul etmeyiz?
- Değerlerimizle uyuşmadığı için
- Korktuğumuz için
- Beğenmediğimiz için
- Güvenmediğimiz için
Bu liste de uzun... Ve konu derin.
O nedenle ben konuyu, en kolay hayır dediğimiz yemek konusu ile
ilişkilendirerek irdeledim. Senaryomuz şöyle olsun: Yemek saatine yakın bir arkadaşımıza
uğramışız ya da bir alışveriş merkezinde yemek yiyen bir arkadaşımıza
rastlamışız. Bize yemek hazırlamayı ya da ısmarlamayı teklif ediyor.
Bize sunulan teklifi neden kabul etmeyiz? Karnımız toktur ya da arkadaşımızla
karşılaştığımız restoranın yemeklerini sevmiyoruzdur. Buraya kadar bir sorun
yok, çünkü ikisi de kişisel tercihler. Galiba sorun, karnımız aç olmasına ve o
restoranda yemek yemeyi sevmemize rağmen, teklifi kabul etmememize neden olan
şu düşüncelerin aklımıza gelmesiyle başlıyor: "Şimdi zahmet olur, kalkıp bana
yemek hazırlayacak ya da bana yemek ısmarlayacak ayıp olur." Burada yaptığımız
kendi ihtiyaçlarımıza göre değil, karşımızdaki adına karar vermek. Bırakalım da
zahmet ya da ayıp olup olmayacağına karşımızdaki karar versin. Niye biz onun
yerine karar veriyoruz? Niye, "aslında karnım da aç ama sana zahmet ya da yük
olsun istemiyorum" diyemiyoruz, onun yerine beyaz ya da pembe diye
adlandırdığımız bir yalan söylüyoruz: "Teşekkür ederim, karnım tok veya acilen
ofise dönmem gerekiyor."
Bu noktada devreye giren başka bir sorun da, bize soruyu soranın
samimiyetine güvenmiyor olmamız olabilir mi?
Dedim ya konu derin, hatta çok derin. Yemek senaryosu, konu üzerinde
düşünmenize kapı aralasın istedim.
Gerektiğinde "hayır" diyebilmeniz, hayır diyor oluşunuzun altındaki "kabul
etmeme" nedenlerinizi açık yüreklilikle ifade edebilmeniz ve en önemlisi
karşınızdakinin "samimiyetine güvenebilmeniz" dileğiyle,
Nuray Akmeriç
geri