10 yıldan fazla bir zamandır, kariyer ve ilişki yönetimi koçluğu yapan bir profesyonel olarak gençlerle gerçekleştirdiğim koçluk çalışmaları sırasında; birçok gencin ya üniversite eğitimini tamamlar tamamlamaz ya da birkaç yıl profesyonel bir işte çalıştıktan sonra kendi işini kurmak istediğini gözlemliyorum. Bazıları daha çok para kazanmak için, bazıları istediği gibi bir iş bulma umuduna sahip olmadığı için, bazıları da daha en baştan kendi potansiyelleri, yaratıcılıkları ve istekleri doğrultusunda bir meslek seçimi yapamamış oldukları için... Gözlemlediğim bir başka şey ise, kendi işini kurmak isteyen, daha güncel bir tanımla girişimci olmak isteyen gençlerin birçoğunun yaşadığı, "işe nereden başlamak gerektiği" konusundaki kafa karışıklığıdır.
Gerçekten en önemli soru, işe nereden başlamak gerektiğidir.
Bir fikir bulmak mı?
Ortaklık yapacağı kişileri seçmek mi?
Finans kaynağı bulmak mı?
...
Sorular uzayıp gider ama bana göre ilk yapılması gereken şey; kişinin kendi değerlerini, bilgi, beceri ve yeteneklerini, kendisini nelerin motive ettiğini, nasıl bir çalışma ortamı istediğini sorgulamasıdır. Başka bir ifadeyle, doğru sorularla iç dünyamıza yapacağımız yolculuk, bize neredeyse tüm geleceğimizi kazandırtacak güçtedir. Kişinin kendini keşfetmesinde koçluğun rolü yadsınamaz. Çünkü koçluk, kişinin zaten sahip olduğu beceri, yetenek ve yaratıcılığı en üst düzeye çıkartabilmesi için doğru soruları sorduran, ilham veren, düşünce doğurucu ve yaratıcı bir iş birliği sürecidir. Koçluk desteğiyle kişinin kendini keşfetmesi için öncelikle değerlerini anlaması gerekmektedir. Peki nedir değerler?
- Değerlerimizi hem kendi duygularımızı ve davranışlarımızı hem de başkalarının davranışlarını değerlendirdiğimiz standartlar olarak görebiliriz.
- Hem kariyer amacımız hem de yaşam amacımız ile doğrudan ilişkilidir. Çünkü değerlerimize uygun kararlar bizi tatmin edici sonuçlar elde etmeye götürür.
- Değerlerimiz, en uygun kariyer kararını verirken belirleyicidir. Farklı kariyer olanaklarını değerlendirmemizde kıyaslama olanağı sunar.
- Tüm değerlerimizi işimizde tatmin etmemiz gerekmiyor. Önemli değerlerimizi yaşamın farklı alanlarında, farklı rollerde tatmin edebiliriz. Ancak bir iş ya da kariyer seçerken en önemli iki veya üç değerimizi tatmin etmeye çalışmamız gerekir.
Girişimci olmak isteyen birisinin en temel iş değerlerinin parasal ödül ve risk alabilmek olup olmadığını fark etmesi gerekiyor. Temel değeri parasal ödül olan ve risk almak istemeyen birisi girişimci olmamalıdır.
Diyelim ki temel değeri parasal ödül değil ve risk de alabilen birisi... Bunlar girişimcilik için yeterli mi?
İşte bu noktada kişinin bilgi, beceri ve yeteneklerini de değerlendirmesi gerekiyor. Özellikle teknik olmayan uyum becerilerini... Bunlar kişilerin birbirleri ile sağlıklı etkileşim için gerekli olan beceriler olup; girişimcilik için en önemlilerinin başında, takım çalışmasına yatkınlık, fikirleri hayata geçirebilme ve problem çözme gelmektedir. Zira girişimcilik tek başına değil takım arkadaşları ile yapılacak bir yolculuktur. Fikirleri hayata geçirebilme ise, içerisinde çok fazla beceri ve yetkinlik barındırıyor. Vazgeçmemek, disiplinli olmak, çok çalışmak ilk akla gelenler olarak sıralanabilir. Başarılı olanlar ile başarısız olanlar arasındaki en temel farkın, fikirleri hayata geçirebilmek için aksiyon alıp alamamak olduğunu düşünüyorum.
"Yanlış yönde atılan bir adım bile hareketsiz durmaktan daha iyidir. Çünkü içinizdeki yön göstericiniz hareketsiz dururken size rehberlik edemez. Oysa hareket etmeye başladığınızda rotanızı istediğiniz yöne doğru değiştirebilirsiniz." Maxwell Maltz'ın bu sözlerini ilk koçluk eğitimim sırasında mentorumdan duymuş ve çok etkilenmiştim. Fikirleri hayata geçirmek söz konusu olduğunda hep bu sözü hatırlarım.
Girişimciler, ülkemizde son yıllarda artan Kuluçka Merkezleri sayesinde girişimlerini başarılı bir şekilde gerçekleştirmek için eğitimler almakta, yatırımcılarını bulmakta ve daha önce girişim tecrübesi bulunan ve zorlukları aşma konusunda eşsiz deneyimlere sahip kişilerden mentorluk almaktadırlar. Deneyim aktarımı olan mentorluk kişinin kendisini keşfetmesi için koçlukla desteklenmelidir.
Makalemin girişinde de belirttiğim gibi, koçluk, girişimcinin ulaşmak istediği hedeflerini netleştirmesine, kendisini keşfetmesi ve farkındalıklarını artırmasına, sahip olduğu çözümleri ve stratejileri ortaya çıkartmasına, kendisi için seçtiği eylem adımlarını kararlılıkla sürdürebilmek için sorumluluk almasına olanak sağlayan bir süreçtir.
Mentorluk gibi koçluğun da kuluçka merkezlerinin bütünleşik bir hizmeti haline gelmesi, başarılı girişimcilerin artmasında önemli bir katkı sağlayacaktır.
Nuray Akmeriç
"BrandMap Dergisi Nisan / Mayıs 2021 sayısında yayınlanmıştır."
geri